De ontwikkeling van landschap en infrastructuur van Centraal-Groningen tot ca. 1600
Het gebied tussen het Drentse plateau en de hoge kleilanden langs de Waddenkust is ooit bedekt geweest met een dikke laag veen. Dat veen is verdwenen als gevolg van ontwatering en ontginning. Dit leidde tot een aanzienlijke daling van de bodem en vernatting van de hele streek. Om dit gebied weer voor gebruik en bewoning geschikt te maken moest het opnieuw worden ontgonnen.
Het landschap heeft veranderingen ondergaan als gevolg van natuurlijke processen en het menselijk ingrijpen, de problemen die daardoor voor de bewoners ontstonden, de manier waarop men deze heeft opgelost en de inrichting van het land die op die manier tot stand is gekomen.
Sporen daarvan zien we terug in het landschap: in de loop van een sloot, in de vorm van een perceel grasland of in een verzakte dijk, in het tracé van een moderne verkeersweg. Wie zijn ogen de kost geeft, ervaart zelf dat het landschap zich laat lezen als een tekst. De nog herkenbare sporen in het landschap zijn in verband gebracht met de schaarse schriftelijke bronnen die we voor de reconstructie van de oudere geschiedenis van het landschap hebben. Resultaten van oud en nieuw landschapsonderzoek krijgen aandacht en wordt gebruik gemaakt van nieuwe elektronische hulpmiddelen, zoals hoogte- en bodemkaarten.
Lees de zeven hoofdstukken van Landschap lezen:
- Middeleeuwse ontginningen in Groningerland
- Van kussen tot diep bord. De transformatie van het Centrale Woldland I
- Van kussen tot diep bord. De transformatie van het Centrale Woldland II
- Delf, Deel en Damsterdiep. Van tochtsloot tot levensader
- Hinkemahorn en Stadsweg. De wegen naar Fivelgo en het Oldambt
- Op zoek naar de verdwenen wereld van Drenterwolde
- Rond het Zuidlaardermeer
De cyclus Landschap lezen is opgezet als cursus voor de Senioren Academie Groningen–Friesland-Drenthe en gegeven in de jaren 2016 en 2017.