Archiefmedewerker Dineke van der Wal beschrijft haar favoriete archiefstuk voor het Stuk van het Jaar met het thema Opstand. Laat net als Dineke en vrouw Kimkes je stem horen en stem op ons Stuk van het Jaar 2018.
Vrouw Kimkes op de barricade
Eind jaren zestig ontstaat onrust in veel oude woonwijken in Nederlandse steden. Bewoners verzetten zich tegen de plannen van sanering en stadsvernieuwing die in deze tijd worden ontwikkeld. Na de roerige jaren zestig, waarin jongeren zich verzetten tegen de gevestigde orde, eisen steeds meer burgers in de jaren zeventig inspraak. Ze willen meepraten en meebeslissen over hun eigen leefomgeving. Ook in de Groninger buurt de Oosterpoort laten de bewoners steeds vaker van zich horen. Het ritselt in de buurt van de comités en actiegroepen, aldus een verslaggever van het Nieuwsblad van het Noorden in 1972.
Ook in de H.L. Wichersstraat zijn de bewoners actief. Vanwege de aanleg van de zuidelijke ringweg is de H.L. Wichersstraat doorgetrokken naar de Verlengde Lodewijkstraat. Door de veranderingen komt er steeds meer verkeer door de straat. Volgens bewoners is de verkeersituatie onveilig voor ‘kleine kinderen en oudjes’. Daarom eisen zij in een brief aan de gemeente per direct invoering van éénrichtingsverkeer. Per 1 februari 1972 werd in 35 andere straten in de wijk al éénrichtingsverkeer ingevoerd, maar de H.L. Wichersstraat maakte geen onderdeel uit van dit plan. Omdat de gemeente niet direct tegemoet komt aan de eis gaan de bewoners over tot actie. Onder leiding van het Buurtcomité Oosterpoort, dat was aangesloten bij De Bond van Huurders en Woningzoekenden, blokkeren zij op 3 augustus 1972 de straat.
De Bond van Huurders en woningzoekenden verspreid in 1970 folders in de wijk om bewoners wakker te schudden. De Bond, die verbonden was aan de Kommunistiese Eenheidsbeweging Nederland, streed begin jaren zeventig in verschillende grote steden voor de belangen van huurders. In de Oosterpoort informeren ze bewoners in eerste instantie over huurverhogingen, de rechten van huurders en wat huurders kunnen doen bij slecht onderhoud van de huizen.
De verschillende actiegroepen in de wijk beklimmen desnoods de barricades om hun eisen kracht bij te zetten en er zijn heel wat petities ondertekend: tegen Aagrunol, voor renovatie, voor een buurthuis en tegen sloop. In 1978 roepen bewoners zelfs de ‘Onafhankelijke Staat Oosterpoort’ uit. De buurt wordt afgesloten voor ‘buitenlanders’ - mensen met sloopplannen die niet in de wijk wonen - en alleen met een ‘paspoort’ mogen mensen de wijk nog in.
Bewoners worden opgetrommeld om met een groot spandoek een uur lang de straat af te zetten voor het verkeer en zo ‘de heren van de gemeente wakker te schudden’. Jong en oud verzamelen zich die middag op straat. Kinderen maken lawaai door pannendeksels tegen elkaar te slaan. De melkboer moet zijn rit onderbreken. Vrouw Kimkes plant haar handen in haar zij en kijkt standvastig voor zich uit. De actievoerders zijn niet van plan te wijken.
Persfotobureau D. van der Veen was aanwezig om het schouwspel vast te leggen voor het Nieuwsblad van het Noorden. De negen opnames uit deze reportage geven een mooi beeld van de wijze waarop burgers in de jaren zeventig opkomen voor hun belangen. De foto van opoe Kimkes stond destijds in de krant. Gehuld in haar werkschort, maar met de kin fier omhoog. Een geboren Oosterpoorter, sterk en onverzettelijk. Een icoon voor burgers die in opstand komen en hun stem laten horen.
De gemeente gaf in 1972 geen gehoor aan de roep om éénrichtingsverkeer. Maar de bewoners van de H.L. Wichersstraat lieten zich niet zomaar aan de kant zetten. Zij hielden stand en bleven strijden voor de verkeersveiligheid in hun straat. Het duurde nog tot 1980, maar Vrouw Kimkes en haar buurtgenoten kregen het uiteindelijk voor elkaar. De H.L. Wicherstraat werd een éénrichtingsstraat. Maar daarmee was de kous nog niet af. Met de invoering van het Verkeersplan Oosterpoort werd het éénrichtingsverkeer omgezet naar een verkeersbarrière halverwege de straat. Op deze manier werd sluipverkeer voorkomen en bleven de verschillende bedrijven aan de H.L. Wicherstraat toch goed bereikbaar.
Pronkjewails: Provoboek - Vrouw Kimkes - Zwartboek - Lijst eed van trouw - Bericht K-groep
Laat net als vrouw Kimkes je stem horen en stem op haar in de landelijke verkiezing van het Stuk van het Jaar 2018.