De eerste volledig gedocumenteerde supercentenarian van de wereld
Op 3 februari 1899, precies 120 jaar geleden, stierf de Groningse Geert Adriaans Boomgaard. Hij was geboren voordat Nederland een koninkrijk werd, vocht mee in de Napoleontische oorlogen en haalde op een haar na de twintigste eeuw. Met zijn 110 jaar had Boomgaard een uitzonderlijk hoge leeftijd en dat trok geregeld de aandacht in allerlei kranten. Toch rijst de vraag: klopt het wel dat Boomgaard zo oud is geworden? RTV Noord maakte een reportage: 'Onze' Geert was de eerste 110-jarige ter wereld: dit was zijn leven.
Kranten
Verschillende kranten schreven ook na de dood van Boomgaard over zijn bijzondere leeftijd. Het Leeuwarder Nieuwsblad meldt op 8 augustus 1927 in de rubriek Oude menschen dat de overlijdensakte die was opgemaakt door de Burgerlijke Stand niet zou bewijzen dat de man 110 jaar was. De Burgerlijke Stand bestond nog helemaal niet zo lang. De journalist kon de doopakte van Boomgaard niet vinden en achtte het dus niet bewezen dat de man zo oud was geworden. Een dag later meldt de Nieuwe Rotterdamse Courant dat zij wel het doopboek met Boomgaard heeft gevonden. Deze krant achtte het dus zeker mogelijk dat Boomgaard 110 jaar oud werd.
Supercentenarian
In het rapport Geert Adriaans Boomgaard, the first supercentenarian in history? is nu toch aangetoond dat de man inderdaad 110 jaar oud is geworden. Een internationale onderzoeksgroep heeft een database gemaakt met daarin personen die 110 jaar of ouder zijn geworden, zogenaamde supercentenarians. In deze International Database on Longevity worden alleen personen opgenomen die aantoonbaar een zeer hoge leeftijd hebben bereikt. Het doel is om demografische informatie te verzamelen van mensen die hoge leeftijden bereiken. De Groningse Boomgaard is door de onderzoeksgroep erkend als de allereerste volledig aantoonbare 110-jarige in de geschiedenis.
1788
Maar wie was Boomgaard? Het doopboek van de Martinikerk vermeldt dat op 23 september 1788 Geert wordt gedoopt als zoon van Adriaan Jacobs (Boomgaard) en Geesje Geerts. Boomgaard trouwde op 29-jarige leeftijd met Stijntje Bus. Zij overleed 13 jaar na hun huwelijk. 17 maart 1831 trouwde Boomgaard, toen 42 jaar oud, met Grietje Abels Jonker. Droevig is dat hij twaalf kinderen kreeg, waarvan er vijf al overleden voor hun tweede levensjaar. Jansje Hendrika werd van Boomgaards kinderen met haar 56 jaar het oudst. Uiteindelijk overleefde Boomgaard al zijn kinderen en twee vrouwen.
Bevolkingsregister
Onder het Franse regime in Nederland (1811 tot 1813) werd het wettelijk verplicht om geboorten, huwelijken en overlijdens van de bevolking bij te houden. Pas vanaf de jaren 1850 zijn gegevens over migratie volledig in de bevolkingsregistratie. Het eerste bevolkingsregister van Groningen dateert uit 1822 en de daaropvolgende uit 1830 en 1840, waar in alle drie ook Boomgaard met vrouw en kinderen zijn opgenomen. In 1850 staat in het bevolkingsregister dat Boomgaard het beroep van Scheepskapitein uitoefende, en zijn zoon Teunis zeeman was.
In het leger van Napoleon
De militaire carrière van Boomgaard startte met de dienstplicht in het Franse leger in 1811 als een jongen van 23 jaar oud, waar hij begon met de functie van trommelaar. Hij bereikte Rusland niet als gevolg van ziekte of desertie. In 1814 kreeg hij na de capitulatie van Hamburg toestemming om weer naar huis te gaan. In 1857 konden alle veteranen van De Napoleontische oorlogen een medaille aanvragen en Boomgaard, samen met twee andere Groningers, ontvangt er een.
Na zijn militaire avonturen ging Boomgaard in 1815 aan de slag als schipper, het beroep dat zijn vader ook uitoefende. Zijn laatste zeereizen over de Oostzee deed hij als 65-jarige. Daarbij strandde hij op het eiland Öland, maar kwam heelhuids thuis.
Gasthuis
Boomgaard ging in januari 1864 samen met zijn vrouw Grytje in een kamer in het Jacob en Anna Gasthuis wonen. Het gasthuis, gelegen aan het gasthuisstraatje, bestond al sinds 1495 en was aanvankelijk bedoeld om 12 arme Groningers in op te nemen. Het echtpaar Boomgaard was 70 en 75 jaar oud toen ze zich voor een bedrag van 1600 gulden inkochten in het gasthuis. Boomgaards vrouw overlijdt nog datzelfde jaar. Boomgaard zou er zelf nog 35 jaar wonen.
Bronnen
- Geert Adriaan Boomgaard, the first supercentenarian in history? Dany Chambre, Bernard Jeune, Michel Poulain
- Doopboek Martinikerk 1787-1790, Groninger Archieven (124-122)
- Burgerlijke Stand, Registers van overlijden 1899, Groninger Archieven (1399- 6253)
- Bevolkingsregister 1890-1900, Groninger Archieven (1399-6719)
- Rouwkaart Geert Adriaans Boomgaard, Groninger Archieven (1774- 3862)
- Inschrijving in het Jacob en Anna Gasthuis, Groninger Archieven (1463-52.1)
- Oude menschen, 8 augustus 1927 Leeuwarder Nieuwsblad
- De oude boomgaard van 110 jaren, 9 augustus 1927 Nieuwe Rotterdamse Courant