Om onderstaand verzoek aan het Groninger stadsbestuur op 23 januari 1716 (blz 429) heb ik wel even moeten grinniken. Zelf had ik me ook wel vaker verslapen, waardoor ik te laat op het werk verscheen. Maar een commissaris die beurtschippers moet controleren mag zich niet verslapen, dus hij vraagt het stadsbestuur om hulp. Kennelijk lukt het de commissaris niet om de schippers zover te krijgen dat ze hem wekken, voordat zij er per schip weer vandoor gaan. Het wekken van de commissaris stond vast niet in hun functiebeschrijving. De taak ging naar hun ‘Rijt Jongens’ (vermoedelijk ritjongens, ofwel knechten op beurt- en dorpsschepen die voor het paard zorgen dat het schip trekt. De ritjongen is in dienst van de schipper). En ik kan me voorstellen dat deze jongens niet bepaald blij waren met een opdracht waarvoor zíj misschien wel een half uur eerder moesten opstaan.
Op de Requeste van Jacobus Van Goor
Commissaris tot Winschoot [Winschoten], ten einde
de Rijt Jongens mogen worden geordonneert
om den Remonstrant des morgens voor
het affvaren te moeten opkloppen.
De H. Heeren Borgemeesteren ende Raadt gelasten de
Schipperen, welcke op haar beurte des morgens sullen affvaren,
voor aff tijdigh den Remonstrant op te wecken, oock haar niet
onderstaan voor sijn komste ende opteickeninge van den varen-
den Man ende de vraght goederen, aff te steken, bij de verbeurte
van een daalder ten pofijte van de gemeene Armen, bij ijder
transgressie de breucke te verdubbelen, ofte wel bij swaarder
straffe, nae de halsterrigheijt der overtredinge ende on-
gehoorsaamheijt an de ordre deses.
Ons Groninger stadsbestuur is niet te beroerd om dit eventjes perfect te regelen, want zonder goede controle zou er wel eens te weinig belasting kunnen binnenkomen. Zonder er veel woorden aan vuil te maken, komt er een sluitende regeling tot stand met de nodige aandacht voor de handhaving!
- De schippers moeten de commissaris wekken, en wel tijdig.
- Ze mogen bovendien niet eerder afvaren dan dat de commissaris gearriveerd is en de vracht en de reizigers geregistreerd zijn.
- Er wordt gehandhaafd, de straf is een daalder ‘ten profijte van de Armen’.
- Er wordt meteen al rekening gehouden met recidive, en de geldstraf zal telkens verdubbelen. Alleen wie slim is, heeft in de gaten hoe draconisch deze straf op den duur zal uitpakken… De armen zouden er nog rijk van kunnen worden!
- Er wordt zelfs gedreigd met een nog zwaardere straf als het voorgaande niet werkt.
Het ABC van Open het Stadsbestuur
Met het Maak Geschiedenisproject Open het Stadsbestuur komen we regelmatig verrassende zaken tegen die eeuwenlang met ganzenveer en kroontjespen door het Groninger stadsbestuur aan het papier werden toevertrouwd. Met het ABC volgen we wekelijks een letter van het alfabet en verbinden daaraan een bekende of veelvoorkomende term uit het archief van het stadsbestuur van 1594 tot 1815. Lees mee met ons ABC.
Inge Linthout