Het dorp Ruischerbrug is vernoemd naar de brug over het Damsterdiep. De naam Ruesschen brugge werd voor het eerst gebruikt in 1465. Echter al in 1450 wordt een Jacob Ruusche vermeld in oude geschriften, die waarschijnlijk in verband staat met de naam Ruischerbrug. In het middeleeuws Nederlands betekent ‘ruysch’ of ‘rusch’, een kluit aarde of graszode. Het was een klein dorp, maar met een interessante geschiedenis, vooral zijn rol in het Groningens Ontzet is vermeldenswaardig.
Paula Wolthers schreef deze blog in de reeks Het leven in 1672.
Verwijderen van de brug
In 1672 speelde de brug van Ruischerbrug een belangrijke rol in de verdediging tegen Bommen Berend. Carl Rabenhaupt die de stad moest verdedigen, gaf opdracht om het land in de omgeving van de Ruischerbrug onder water te zetten. Alleen de dijken, zoals de Wolddijk, bleven boven water. De brug van Ruischerbrug werd verwijderd om te voorkomen dat troepen van de bisschop van Münster, Bernhard von Galen, de stad gemakkelijk konden intrekken. De troepen sloegen - onder leiding van Capitain Evert Joost Lewe uit Middelstum - alle aanvallen van de bisschop van Münster op Oosterhoogebrug en Ruischerbrug af.
Kantje boord
In de nacht van 6 op 7 augustus (blz 15) werd de aanval op de Oosterhoogebrug afgeslagen. De verdedigers maakten een schuit vol geweren, schoppen en kruiwagens buit. Op 13 augustus 1672 trok de vijand zich terug. In de nacht van 19 op 20 augustus probeerde men het opnieuw bij de Ruischerbrug. De vijand dwong een boer tot gids te dienen, maar deze zag kans stilletjes naar een wachtpost te roeien. Hij kwam echter pas aan toen de vijand al was geland en zich in de huizen aan de zuidzijde van het Damsterdiep had genesteld. Toch slaagde hij erin de verdediging te waarschuwen en er kwam snel versterking van mannen die de wacht hielden bij de Oosterhoogebrug. Met een stukje geschut verdreven zij de vijand uit de huizen waarin ze zich hadden verschanst. De huizen werden in brand gestoken, zodat de vijand zich er niet opnieuw in kon verschansen. Twee officieren werden gevangengenomen, de rest sloeg op de vlucht.
Den Vijandt moet retireeren
Ook van 9 op 10 augustus (blz 94) was er een drie uur durende aanval op Ruischerbrug. Maar de wederom verloor de vijand en moesten zij ‘retireeren’, oftewel terugtrekken.
Transcriptie, oftewel uitgetypte tekst, van bovenstaande afbeelding is:
lieutenants ende een Vaendrick met 150 mannen, soo van driehondert gevolgt souden werden een attacque gedaen op de Ruisscher brugge [Ruischerbrug], om haer aldaer te beschanssen, om ellef uiren waere het begin en continueerden tot twee uiren in de nacht, wanneer den Vijandt met verlies van eenige dooden, ende omtrent hondert gevangen waer onder twee Lieutenants heeft moeten retireeren (Groningen den 10 Augusti 1672).
Schadeherstel duurde twee eeuwen
Het heeft tot 1674 geduurd voordat het gebied dat rond Ruischerbrug onder water was gezet weer kon worden gebruikt. De kosten voor het herstel bedroegen 3.175 guldens (dat is ongeveer €36.000,- in deze tijd). Pas na 200 jaar is de brug opnieuw opgebouwd. Tot die tijd moest men het doen met een pont. In 1838 werd de nieuwe klapbrug aanbesteed. De brug was gereed in 1869, pas toen was echt alle schade hersteld.
Het leven in 1672
In 2022 herdenken we dat het 350 jaar geleden is dat het Beleg van Groningen plaatsvond. Dit doen we door verhalen van de belegering van de stad te vertellen op de website kaart1672.nl. We werken hierbij samen met de deelnemers van het Maak Geschiedenisproject Open het Stadsbestuur. Deelnemers aan dit project duiken in oude bronnen om kleine – soms onbekende – stukjes geschiedenis over 1672 bloot te leggen. Zo schetsen we het leven in 1672 in diverse blogs, die weer terug te vinden zijn op kaart1672.nl.
Bronnen
- https://www.plaatsengids.nl/ruischerbrug
- Trouwe wachters van Gruno's veste, 1994. A. Buursma; R. Dijkhuis; D. Streuper; G. de Wit, Groninger Archieven (1769-15547), pag 15
Paula Wolthers