Wanneer je het Maak Geschiedenisproject Open het Stadsbestuur al een tijdje volgt weet je dat we in de resolutieboeken (besluiten van het stadsbestuur), rekestboeken (vraag aan en met antwoord van het stadsbestuur) en andere stukken die we transcriberen (omzetten van oud handschrift naar getypte tekst) van alles tegenkomen. Een kleine greep uit de onderwerpen: verzoeken om huurvermindering, iedere veertien dagen de prijsbepaling van het brood, benoemingen in het leger in 1672 en ga zo maar door. En regelmatig komen we ook fragmenten tegen die ons doen (glim)lachen.
Scheldpartij
Woordenwisselingen en ruzies zijn van alle tijden. Dat ze hoog kunnen oplopen blijkt uit een fragment uit het rekestboek (scan 146) op 12 mei 1673. Trijntien Wolffs moet een boete betalen omdat zij “eenige scheltwoorden […] op de Commissaris Claes Allers soude hebben uit gegoten”. Zij verzoekt het Stadsbestuur om vermindering van de boete en krijgt deze als ze binnen 24 uur het resterende bedrag betaalt. Wat er precies is voorgevallen en wat ze heeft geroepen blijft de vraag. Misschien maakte ze hem wel uit voor ‘schavuit’ of ‘schelm’. Dat lezen we dan weer niet terug in de boeken!
Op de requeste van Trijntien Wolffs
huisvrouw van Gerrit
Gerrits snickevaerder, om remis
van 12 gulden breucke, wegens eenige
scheltwoorden soo sij op de
Commissaris Claes Allers soude
hebben uit gegoten, waer in sij is
gecondenneert.
D' H. Heeren Borgemesteren ende Raadt
remitteren de remonstrante ses gulden
ende ordonneren deselve in 24 uiren, een pont
groot breucke te betalen, bij verlies van de
gratie.
Uit Rekestboek 1672-1675, Groninger Archieven (1605-566)
Met dank aan Merijn Annema
Dronken op de schuit
Met drank op in een schuitje varen is geen goed idee en al helemaal niet onder werktijd blijkt uit onderstaand rekest (scan 208). Schipper Jan Jansen Uilenbergh krijgt de opdracht om koffie, thee en vis naar Eexta te vervoeren, maar dat mislukt volledig. Hij heeft namelijk veel te veel gedronken, waardoor hij over boord valt en zijn goederen verliest. Hij moet zich van het Stadsbestuur verantwoorden bij de rechtbank en de geleden schade aan de schuldeiser betalen. Dit fragment over een dronken schipper staat niet op zichzelf, het kwam wel vaker voor. Collega Harry Perton schreef een blog over een dronken snikkevaarder (een schipper op snik/trekschuit) die het nog bonter maakte en zijn schuit kwijtraakt.
Op de Requeste van Jan Ensinck, hoe dat den
laasten Martij jongst met de 12 uir schuite, nae de
Eexta heeft gesonden een corff met Coffi, Thee
en visch, met de schipper Jan Jansen Uilenbergh
en alsoo door groote dronckenschap buiten boordt
is gevallen, en de sleutel en brieff heeft verlooren
waar door de goederen en visch zijn bedurven
door dien het selve op tijdt niet is bestelt. Versogte
dat gemelde Jan Jansen Uilenbergh moge werden
geordonneert, om de schade soo an de goederen
en visch, de Remonstrant Geert geleden, te vergoeden en
betalen.’T Zij gestelt in handen van de Heeren Raadtsheeren van het Neder
Gerigte, om den Remonstrant nevens Jan Jansen Uilenbergh over dese
te verstaan, met authorisatie om de geledene schade te begrooten.
Uit Rekestboek 1720-1722, Groninger Archieven (1605-590)
Met dank aan Paula Wolthers
Slapen in plaats van waken
Wat ook niet handig is onder werktijd, is slapen. En al helemaal niet als het je taak is om de wacht te houden. Pieter Jans is ratelaar (een soort nachtwacht met een ratel en lantaarn) en dient ’s nachts door te stad te surveilleren. Maar in plaats daarvan werd hij volgens dit fragment (scan 60 en 61) van 20 maart 1720 uit het resolutieboek in plaats van te waken slapend aangetroffen en door een officier wakker gemaakt. Hij maakt het nog bonter, want in plaats van zijn excuses aan te bieden, begint hij te schelden. Dit akkefietje pakt voor Pieter Jans niet goed uit: hij wordt ontslagen én moet een boete betalen.
Mercurii Den 20 Martij 1720
Gehoort 't rapport van de Heren Raadsheren
Scherff en Veltman welke de officier van
de Hooftwagt. en de Corpraal van de
Ratelaars, Jan Arents hadden verstaan hebben de H.
Heren Borgemeesteren ende Raad gemelte corporaal
angesien de Ratelaar Pieter Jans soo door
den officier in arrest waar genomen eigen-
heerig wederom heeft ontslagen gecondemneert
in de breuke van een pond groot en de
Ratelaar Pieter Jans in drie gulden om dat
in de plaatse van te waken slapende is
bevonden en door de officier wakker gemaakt
sijnde in plaatse van deselve om excuis te versoeken
qualijk heeft heeft bejegent, welke breuke
ter præsentie van der Officier van de Wagt in de
armbusse als in de Borger wacht hangt sal
worden geworpen voorts werden boven genoemde Heren
gecommitteerden versocht en gecommitteerd om de
Corporaal benevens de Ratelaar voor haar te
doen komen om deselve des Raads welmeininge
bekent te maken.
Uit Resolutieboek 1719-1723, Groninger Archieven (1605-30)