Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.
Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:
• Kenmerken van het archief • Inleiding op het archief • Inventaris of plaatsingslijst • Eventueel bijlagen
De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.
De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.
De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.
Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.
Uw zoekterm komt voor in de vetgedrukte onderdelen van de archieftoegang.
426
Loge van vrijmetselaren L'Union Provinciale no. 17 te Groningen, 1771 - 1940 en 1945 - 2011
De Vrijmetselaarsloge te Groningen ving op eigen gezag haar werkzaamheden aan op 4 december 1771. Op deze dag werden nieuwe leden ingewijd.(inv. nrs. 8 en 46) Op verzoek van acht leden, gerecipieerd in verschillende loges binnen de Republiek, werd de Groninger Loge geconstitueerd door het te 's-Gravenhage gevestigde Hoofdbestuur op 14 januari 1772 met de naam "L' Union Provinciale" en "met een roode en groene couleur". In de vergadering van 7 maart 1772 werd de ontvangen constitutiebrief voorgelezen.(inv. nrs. 2 en 8)
De bezettende Duitse macht hief de Vrijmetselarij in Nederland 3 september 1940 op. De lopende administratie werd "leihweise" in beslag genomen. Het recu voor de toen afgegeven ledenlijst bevindt zich in inv. nr. 35. Deze nimmer teruggevonden archivalia zullen bij de bevrijding in 1945 met het Scholtenshuis aan de Oostzijde van de Grote Markt in vlammen zijn opgegaan.
Het archief van de Loge werd afzonderlijk in beslag genomen. Onder toezicht van militairen, die volgens de overlevering de indruk maakten bekend te zijn met een Oostfriese Loge, werd het archief degelijk ingepakt en naar het hoofdgebouw der Orde te 's-Gravenhage gezonden. Van de Fluwelenburgwal vond expeditie naar Duitsland plaats. Direct na de bevrijding in 1945 trad de Loge weer in functie. De administratie werd nieuw opgezet. De opheffing werd 26 november 1945 ongedaan gemaakt met terugwerkende kracht tot 3 september 1940.
Jhr. Dr. D.P.M. Graswinckel, de toenmalige algemene Rijksarchivaris, kreeg in de winter van 1945-46 te Frankfurt verschillende aanwijzigingen waar zich uit Nederland geroofde bibliotheken en archieven zouden bevinden. Te Hirzenhain, 65 kilometer ten noordoosten van Frankfurt, werd in een vreselijke wanorde in een Nazi-Eirholungsheim o.a. een groot deel van de bibliotheek en het archief van het Grootoosten der Nederlanden, zomede van verschillende Vrijmetselaarsloges aangetroffen. Met inbegrip van de archieven en bibliotheken van rozenkruisers, rotarians enz. waren deze stukken opgeslagen in lekkende schuren en verpakt in 900 kisten, waarvan zeker een derde gedeelte was opengebroken en de inhoud op de grond, over de andere kisten en zelfs buiten in de sneeuw was gesmeten.
De kisten waarin het archief van L'Union Provinciale zich bevond zijn te Hirzenhain niet open geweest. De inhoud is zelfs niet door vocht aangetast. In april 1946 keerde de zending naar Nederland terug, in juli 1949 arriveerde het desbetreffende gedeelte te Groningen zonder ook maar iets te hebben geleden. Beduidend meer had het archief te verduren van belangstellenden, die zich niet ontzagen de oudste delen op slordige wijze van eigen aantekeningen te voorzien en de door een boekbinder samengevoegde ingekomen stukken met ruwe hand uiteen te scheuren en op volkomen willekeurige wijze te verspreiden. Al deze stukken moesten weer in de oorspronkelijke volgorde worden gelegd.(zie inv. nrs. 30 en 31) Van een vroegere ordening was niets te bespeuren. Toch schijnt er wel een inventaris geweest te zijn; een vijftal delen was voorzien van een genummerd etiket.
In de tegenwoordige inventaris is overeenkomstig de geschiedenis van de administratie een scheiding gemaakt tussen de archivalia van voor de bezetting en na de bevrijding. Zie voor de tussenliggende jaren de inv. nrs. 236-238. De inventaris werd niet van historische toelichtingen voorzien omdat de gebruiker deze kan vinden in de inv. nrs. 223-238 en buitendien omdat er plannen bestaan de geschiedenis van de loge te schrijven en in druk uit te geven. Bij het bewerken van de inventaris werd zoveel mogelijk aansluiting gezocht bij de woordenkeus van hen die niet tot de Orde zijn toegetreden. Groningen, 15 augustus 1961. A. Pathuis.
Inbewaringgeving en openbaarheid
De inbewaringgeving van het archief van de Loge van Vrijmetselaren "L'Union Provinciale" te Groningen heeft plaats gevonden op 1 juni 1982 en wel op de volgende voorwaarden: 1. voor raadpleging van stukken jonger dan 42 jaar is de toestemming van de voorzitter, of bij diens ontstentenis van de archivaris van de Loge voornoemd vereist. Dit geldt eveneens voor de volgende inv. nrs.: 19 t/m 21 , 26, 29, 34, 35, 79, 154, 170 t/m 175, 176 t/m 179 en 211; 2. uitgezonderd van de inbewaringgeving zijn de inv. nrs. 71, 125a, 185, 186, 2l6a en 234. Deze blijven in het Logegebouw berusten. Groningen, december 1982. J.H. de Vey Mestdagh.
In 2017 werd archief overgebracht over de periode 1945-2011. Voor dit deel geldt een openbaarheidsbeperking van 50 jaar.
Mijn Studiezaal (inloggen)
Public Domain Dedication
Loge van Vrijmetselaren onder het Grootoosten der Nederlanden: l'Union provinciale no. 17, 1772 -