Begin 2015 kregen de Groninger Archieven een daguerreotypie (de oudste vorm van fotografie) geschonken. Deze is onlangs gerestaureerd.
De vorm van deze daguerreotypie was bijzonder. Doorgaans zit een daguerreotypie in een cassette, zodat je altijd een donker vlak hebt om hem tegen te spiegelen. Deze heeft echter een versierd glazen ‘passe-partout’ en een mogelijkheid om hem op te hangen. Dat ophangen komt wel vaker voor, maar het versierde glas is bijzonder. Op het karton op de achterzijde is geschreven wie op de foto staan: H. v.d. (rest is onleesbaar), G. v.d. (rest, waarschijnlijk een langere naam, is onleesbaar), G.H. Uithoff 11 juli 1830. Wie zijn deze mensen? Een echtpaar met een jonge man, niet hun zoon, zoveel is duidelijk.
Logement De Zeven Provinciën
Enig speurwerk leverde de oplossing van het raadsel. Op de foto staan Hendrik van der Laan (Rouveen 1790/1791 – Groningen, 30-6-1860), Gezina van der Laan-Nieveen (Woudsend 1793/1794 – Groningen, 31-7-1871) en Gerhardus Hendrikus Uithof (Rouveen, 11 juli 1830 – Groningen 8-6-1896; Uithof met één f), zoon van Klaas Jans Uithof (1792/1793-1875) en Catharina Johanna Uithof-Nieveen (1800-1833).
In 1833 verbleef het gezin van Klaas Uithof, met kinderen, in Groningen. Op 19 juli 1833 werd Fenna Gezina Uithof geboren. In het geboorteregister staat vader Klaas als ‘logementhouder’ genoteerd. Merkwaardig, want hij was landbouwer in Rouveen. Het doet vermoeden, dat hij bij zijn zwager Hendrik van der Laan, die wèl logementhouder was, verbleef. Na drie weken overleed het kind en twee dagen later de moeder. Klaas Uithof komt verder in het bevolkingsregister van Groningen niet voor. Kennelijk is hij teruggegaan naar Rouveen, mogelijk met achterlating van zijn kinderen Jenna Johanna en Gerhardus Hendrik.
Gerhardus Uithof komt voor het eerst voor in het bevolkingsregister van 1840. Hij woonde toen, 9 jaar oud, met zijn oudere zus Jenna bij zijn oom en tante Hendrik en Gezina van der Laan-Nieveen. Hendrik van der Laan is logementhouder, eigenaar van De Zeven Provinciën aan de Grote Markt 2, op de hoek van de Oosterstraat.
Het jaar 1854 was een bijzonder jaar voor Gerhard Uithof. In april trouwde hij met Johanna Krauss (1834-1894) en op 1 mei nam hij het logement De Zeven Provinciën over van zijn oom.
De zaken gingen goed. Uithof runde het hotel tot 1872, toen verkocht hij hij de zaak. De advertentie in het Algemeen Handelsblad spreekt van ‘drie ruime behuizingen, benevens afzonderlijk Koetshuis en stalling, staande en gelegen op eigen grond, zuidzijde aan de Groote Markt te Groningen’.
Uithof en zijn vrouw verhuisden naar de Oude Boteringestraat 244 (later omgenummerd tot 15), op de hoek met de Rode Weeshuisstraat. Zakelijk gezien hebben zij het goed gehad. De gezinsomstandigheden waren minder rooskleurig. Ze kregen negen kinderen, waarvan er zes (zeer) jong overleden. De kinderen die bleven leven, kwamen goed terecht. Zoon Carel Johan werd koopman, dochter Frederika Magdalena trouwde met prof. ir. Johan Kraus, die o.a. minister van Waterstaat is geweest. Dochter Geziena Hendrika bleef ongehuwd.
Wie de foto gemaakt heeft en wanneer precies, is onbekend. Vermoedelijk is de foto rond 1854 gemaakt. In die tijd waren verschillende fotografen in Groningen actief, zodat niet is vast te stellen wie de maker van deze foto is. Het lijkt er op, dat de foto binnenshuis is genomen. Tante zit achter een klein tafeltje met het theeservies. Zou de foto genomen zijn ter gelegenheid van de overname van het hotel? We weten het niet. Maar er moet wel een reden zijn geweest om de fotograaf te laten komen.
Conservering van de daguerreotypie
Het bandje dat voor-en achterzijde bij elkaar hield, liet op verschillende plaatsen los. Reden om de daguerreotypie naar het fotorestauratieatelier van het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam te brengen. Daar hebben ze hem uit elkaar gehaald, gereinigd en weer in elkaar gezet, zoveel mogelijk met het oorspronkelijke materiaal. De verschillende fases zijn gefotografeerd, zodat goed te zien is hoe de daguerreotypie er uit ziet.
Met dank aan Harry Timmer