Begin 2013 kregen de Groninger Archieven een portret van Henriëtte Guillaumine Jeanne Wolthers-Brockes (1795-1852). Het is een daguerreotypie, de oudste vorm van fotografie. Een daguerreotypie is een verzilverd koperen plaatje, dat lichtgevoelig is gemaakt. Na de opname werd de foto ontwikkeld met behulp van kwikdamp, waardoor een positief beeld ontstaat. Een daguerreotypie is uniek en kan niet vermenigvuldigd worden.
Restauratie
Omdat een daguerreotypie erg kwetsbaar is, werd het plaatje in een cassette gemonteerd. Of dat met dit portret ook het geval is geweest, is niet bekend. Het portret dat wij kregen is in de 19e eeuw in een passe-partout en achter glas gezet, met de mogelijkheid om het op te hangen. De restaurator van het fotorestauratieatelier heeft dit portret vergeleken met een aantal vroege daguerreotypieën van Museum Johan Enschedé en op grond daarvan vermoedt zij, dat dit portret van begin af aan op deze wijze ingelijst was. In de loop van de jaren waren voor- en achterzijde losgeraakt. Het plaatje was met strookje tape aan het passe-partout vastgehecht, maar het was duidelijk dat er toch iets meer mee moest gebeuren om het te conserveren. Daarom is het portret naar het fotorestauratieatelier van het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam gegaan.
Daar heeft een restaurator de tape verwijderd, het passe-partout zoveel mogelijk schoongemaakt, het glas gereinigd en toen is het geheel weer in elkaar gezet. Waar mogelijk is het oorspronkelijke 19e eeuwse materiaal gebruikt. Een paar restanten van een gouden randje zijn weer opgeplakt.
Henriëtte Guillaumine Jeanne Wolthers-Brockes
Henriëtte Guillaumine Jeanne Wolthers-Brockes is op 27 januari 1795 geboren als dochter van George Hendrik Willem Brockes, advocaat, en Gerarda Kock. In 1813 trouwde zij te Harkstede met de 34-jarige rentenier Johan Diederik Wolthers (1779-1835). Ze kregen drie kinderen: Wolther Wolthers (1814-1870), de latere burgemeester van Ulrum, Gerarda Anna Paulina Wolthers (1818-1867), die later met W. Gockinga trouwde en Herman Wolthers (1825-1888), die burgemeester van Ten Boer is geweest en daarna muziekhandelaar te Groningen.
Over Henriëtte is niet veel bekend. Wel weten we, dat ze graag tekende. In een bericht in de Groninger Courant van 2 december 1825 valt te lezen dat mevrouw Wolthers geb. Brockes door de directeuren van het Kunstlievend Genootschap ter aanmoediging en bevordering van teeken- schilder- graveer- en beeldhouwkunst te Groningen 5 gouden ducaten zijn toegewezen voor de tekening ingezonden met de spreuk Uit ijver voor de kunst. Ondanks haar bekroning komt ze op een bewaard gebleven ledenlijst van het Kunstlievend Genootschap niet voor.
Henriëtte Wolthers-Brockes overleed op 14 februari 1852.
Het portret
Wie de fotograaf is en waar en wanneer de foto genomen is, is onbekend. Toen Henriëtte Wolthers-Brockes overleed, was zij 57 jaar. Hoe oud zij was toen de foto gemaakt werd, is moeilijk te schatten. Van haar is nog een getekend portret bekend, gemaakt door haar schoonzoon W. Gockinga [1536.4493]. Dit portret is gemaakt in 1840.
De eerste fotograaf die Groningen aandeed, kwam in 1842. Het is niet waarschijnlijk dat deze foto voor 1842 gemaakt is. Na de eerste fotograaf volgden er meer. Ze kwamen een paar dagen naar de stad, maakten foto’s en trokken verder. Een aantal van deze rondtrekkende fotografen kwam uit Duitsland. Het is mogelijk dat een Duitse fotograaf het portret van Henriëtte gemaakt heeft. Bij de restauratie is gebleken, dat het koperplaatje gemaakt is door F. Schneider uit Berlijn. Na vergelijking met andere daguerreotypieën door het fotorestauratieatelier dateren wij dit portret ca. 1845-1850.
Het portret is hier en daar licht ingekleurd. Als je goed kijkt, is te zien dat de linten in de muts roze van kleur zijn.